Op de bres voor de sociale advocatuur? Een factsheet

Sociale advocaten zijn ongerust over hun toekomst. Zij vragen de overheid om beloning voor de uren die zij werkelijk maken. Donderdag 1 februari zal er een demonstratie in toga zijn in Den Haag. Dit is één van meerdere signalen dat de rechtspleging moeizaam werkt voor de doelgroep. Deze factsheet geeft inzicht in data over de rol van de sociale advocatuur bij de toegang tot het recht. We verwijzen ook naar analyses hoe die rol zou kunnen worden versterkt.

Doel is om de dialoog over de toekomst van de rechtsbijstand, die (weer) op verschillende plekken plaatsvindt, te informeren en te stimuleren. Daarom stuurden we deze notitie toe aan Kamerleden, beleidsmakers, bij HiiL bekende stakeholders en journalisten. Het perspectief is vooral dat van gebruikers van het rechtssysteem. Wat hebben zij nodig? Op welke soort innovatie zouden zij hopen?

Het belangrijkste inzicht lijkt te zijn dat de diensten van sociale advocaten beter zouden kunnen aansluiten bij de behoeften. Mensen willen vooral hulp bij het actief oplossen van conflicten, in hernieuwde samenspraak met de andere partij. Sociale advocaten zijn ook vaak die bruggenbouwers die opkomen voor mensen in nood. Maar als probleemoplossers staan ze niet bekend bij het publiek. Mensen maken daarom relatief weinig gebruik van een advocaat.

Dat heeft ook te maken met de procedures bij de rechter waarin deze advocaten werken. Die zijn tijd- en geldverslindend, en de advocatuur aarzelt om verbetering van die procedures te ondersteunen. Er zijn ook vragen te stellen bij de manier waarop de advocatuur zichzelf heeft gereguleerd. Die regels maken het moeilijk om te innoveren.