Versterkt conflictoplossend vermogen

Consortium voor betere routes om conflicten op te lossen

Het komt niet goed, we kunnen het goed maken

 

Deze woorden van Claudia de Breij kregen vleugels. Want ons vermogen om conflicten op te lossen schiet tekort. Op te veel plekken staat de maatschappelijke vrede onder druk. Rechtspraak en politiek worden overvraagd als conflictoplossers. Data laten zien hoe jaarlijks miljoenen conflicten ontstaan, die ieder vragen om een passend, menselijk, eerlijk en duurzaam antwoord.

De waarde van rechtvaardige oplossingen is aantoonbaar

Als we dat goed krijgen, ligt winst voor het oprapen. Ondernemers en werkenden die conflicten snel en rechtvaardig oplossen, zijn productiever. De samenleving kan de grote uitdagingen van deze tijd beter aan. Rechten worden beschermd zonder dat mensen daarbij nodeloos beschadigd raken. De economische winst van verhoging van het oplossingspercentage van de huidige 32% naar 80% is berekend op 0,16% van het BNP per jaar (Ecorys 2022). Stress en gezondheidsschade nemen af, meer mensen doen mee, sociale cohesie en vertrouwen nemen toe.

Een sleuteltechnologie voor democratische samenlevingen onder druk

We kunnen dit goed maken. Als we doen wat Nederland vaker deed. Routes naar overeenstemming bouwen, die op ongekende schaal kunnen werken. De schat aan kennis over rechtvaardige conflictoplossing benutten, zoals Hugo de Groot en Tobias Asser dat in hun tijd deden.

Evidence-based conflictoplossing is een sleuteltechnologie voor democratische samenlevingen die onder druk staan. Internationale experts ontwikkelen people-centred justice (OESO 2022). Sociale wetenschappen, evaluatieonderzoeken en praktijkervaringen leverden al vele bouwstenen. Onze ontwikkelcentra gaan deze kennis valoriseren tot routes uit conflicten die breed kunnen worden ingevoerd.

Daar zullen rechtspraak, overheden en andere conflictprofessionals op termijn graag een bijdrage voor betalen. Want hun bereik wordt vergroot, hun professionaliteit ondersteund, hun productiviteit verhoogd en hun verdienvermogen verbeterd.

Routes met duurzame financiering die continu worden verbeterd

We richten ons op zeven conflictgebieden die zich steeds weer manifesteren: schaarse ruimte, samenwerking in het MKB, familieconflicten, schuldsaneringen, buurtoverlast, effectieve strafrechtelijke interventies en herstel bij letsel of grootschalige misstanden. Implementatie, organisatorische inbedding en route-financiering zijn verankerd in het programma. Een centrum met internationale top-expertise zorgt voor reguleringsmodellen die continue verdere innovatie van routes moeten borgen.

We tonen aan dat in de huidige setting private/publieke co-investeringen niet reëel zijn. Een impuls van €22 miljoen per jaar doorbreekt deze patstelling en versterkt Nederland’s unieke propositie van vrede en recht.

 

Aanvraag Nationaal Groeifonds

Op 3 februari 2023 heeft het consortium een subsidieaanvraag bij het Nationaal Groeifonds ingediend. 

Met het Nationaal Groeifonds trekt het kabinet tussen 2021 en 2025 € 20 miljard uit voor projecten. Het gaat om gerichte investeringen op 2 terreinen (Kennisontwikkeling en Onderzoek, ontwikkeling en innovatie) waar de meeste kansen aanwezig zijn voor structurele en duurzame economische groei.
Website Nationaal Groeifonds/Rijksoverheid

Plannen ontwikkelcentra

Samenwerking/coalitie

De coalitie groeit met de dag. Heeft jouw onderzoekscentrum soortgelijke ambities? Neem dan contact op (zie contactinformatie hieronder)

Partners zijn onder meer:

  • Universiteiten samenwerkend in het programma
    Conflictoplossende Instituties
    (Leiden Universiteit, Radboud Universiteit, Utrecht Universiteit)
  • Gemeente Den Haag
  • HiiL (Hague Institute for Innovation of Law)
  • STAB
  • Rijksuniversiteit Groningen
  • TU-Delft
  • Zuyd Hogeschool
  • Verwey-Jonker Instituut
  • Vrije Universiteit
  • Hogeschool Utrecht
  • SKGZ
  • stg. Samen Recht Vinden
  • Arizona State University
  • World Justice Project
  • The Hague Humanity Hub
  • Dutch Legal Tech
  • CILC
  • The Hague & Partners
  • stg. Museon-Omniversum

Achtergond en informatie over methodieken

Bijlagen NJB artikel Conflicten hanteerbaar maken Barendrecht.pdf

  • Trendrapport HiiL: ‘Delivering Justice, Rigorously‘ waarin de internationale people-centred justice beweging is samengevat. Met de methodieken die kunnen helpen om responsief recht systematisch te implementeren.
  • Artikel in tijdschrift Waardenwerk waarin de maatschappelijke urgentie om te kijken naar de professionaliteit van conflictoplossing wordt beschreven

Waardenwerk – Ippel en Van Beek – begaanbare routes naar recht.pdf

  • Artikel in tijdschrift Waardenwerk waarin een verkenning wordt gedaan naar de aard van professionaliteit die nodig is voor conflictoplossing

Geschikt-gidsenwerk- incl drie interviews – Ippel en Van Beek.pdf

  • NJB artikel: Hoe het doenvermogen van de overheid zelf te versterken?

Hoe kan het burgerperspectief bij de overheid vaste voet aan de grond krijgen?- Hulst, Marseille & Steenhagen.pdf

  • Artikel in tijdschrift Waardenwerk waarin verkenning van de structuur die nodig is om de professionaliteit (zoals beschreven in het artikel hierboven) te doen floreren

Nieuwe structuur voor conflictoplossing def.pdf

  • Artikel in tijdschrift Conflicthantering waarin de noodzaak en mogelijkheden van preventie om escalatie van conflicten te voorkomen wordt besproken

TC 2022 nr. 4 – artikel Krijn van Beek en Pieter Ippel.pdf

  • Plan Buurtvredevoorziening waarin de uitkomsten van een innovatielab zijn vertaald naar een plan voor een sluitende route voor burgers met burenconflicten

Buurtvredevoorziening-Plan-Innovatielab-Burenconflicten-Den-Haag-.pdf

  • Financieel model Buurtvredevoorziening (social finance)

Financieel Model Buurtvredevoorziening aanpasbaar April 2022.xlsx

  • Opinie artikel Volkskrant over BURENCONFLICTEN; een voorbeeld van hoe een systematisch ontwikkelde rechtsroute er uit kan zien.
  • Bijdrage aan Seminar 24 november 2022 Knelpunten in toegang tot het recht met korte samenvattende analyse van de ongekend grote vraag naar overeenstemming en waar het vast zit in begroting JenV, financiering en regulering van (nieuwe) procedures.

People-centred justice_ overeenstemming op ongekende schaal, Een groeimodel voor de democratische rechtsstaat 24 november 2022.pdf

  • Hypotheek op de toekomst – Schuldenbeleid mist onderliggende analyse.

Schuldenbeleid mist onderliggende analyse

  • Is door de uitdijende en complexere hoeveelheid wetten en regels en eeuwig capaciteitstekort de rechtspraak bezig maatschappelijke relevantie te verliezen? Folkert Jensma (NRC) reflecteert in een opiniestuk

Het is tijd voor een revolutie in de rechtspraak

  • Commentaar van het Financieel Dagblad over de noodzaak om heel snel gemeenschappelijke grond te vinden
  • Essay van Rutger Bregman (de Correspondent) 
  • Twee opmerkelijke artikelen in NRC over ontoegankelijke procedures

Bij een zaak over energiekosten blijkt een 17de-eeuws kasteel plots een woongroep te zijn

  • Interview met voorzitter van de SER, Kim Putters
  • Artikel in de Volkskrant over de tevredenheid met het functioneren van de democratie in Nederland  zoals beschreven in het nieuwste Continu Onderzoek Burgerperspectieven (COB) van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP)
  • Artikel in FD over procedures tussen het bedrijfsleven en de overheid 
  • Artikel in NRC over juridisering van van proces herstelopratie toeslagen 
  • Toespraak Minister voor Rechtsbescherming Franc Weerwind tijdens conferentie Maatschappelijk effectieve rechtspraak (MER) (9 maart) 
  • Position paper ingediend voor Parlementaire Verkenning Strafrechtketen vanuit project Strafrecht met Perspectief 
  • Uitwerking ontwikkelcentrum grootschalig herstel en letsel
  • Uitwerking ontwikkelcentrum Schaarse ruimte
  • Straffen op maat: Verkenning doorontwikkeling sanctiestelsen en sanctietoepassing (Brief minister Weerwind) 
  • Kamerbrief over aanpak versterking toegang tot het recht 

Duurzaam verdienvermogen

MKBA Ecorys

Ecorys Eindrapport MKBA – innovatieve rechtsvoorzieningen (1).pdf

Contactinformatie

Voor vragen over dit initiatief kunt u contact opnemen met

Tim van den Bergh | tim.vandenbergh@hiil.org

Vaak gestelde vragen

Onderzoek en ontwikkeling van betere procedures is geen expliciete taak voor het Ministerie van Justitie en Veiligheid (zie artikel 32 Justitiebegroting en Beleidsdoorlichting op dit gebied) of voor de Rechtspraak. In hun budgetten is geen structurele R&D opgenomen. Justitie en de bijbehorende inspecties en toezichthouders richten zich vooral op beheer en uitvoering binnen de huidige procedures. Hoge Raad en Raad van State corrigeren wat er in de praktijk gebeurt en vormen daarbij wel nieuw recht dat knelpunten adresseert, maar dat is meer ad hoc dan systematisch, al letten ze vanuit hun rol wel degelijk op de hanteerbaarheid. Vernieuwing gebeurt wel af en toe, maar redelijk ongestructureerd via kleine pilots of ideeën uit de Tweede Kamer. We willen al deze veranderprocessen veel beter voeden, op basis van wat werkt voor mensen en bedrijven.

De rechtenfaculteiten gaan steeds meer deze kant op maar zijn traditioneel gericht op onderzoek van de output van de bestaande juridische instituties. Anders dan de zusjes in techniek en medische hoek, hebben ze geen lange traditie van valorisatie van kennis en aansluitende productontwikkeling. De regelgeving is ook niet zodanig dat nieuwe ontwikkelde procedures, interventies of methodes stelselmatig hun weg naar het veld kunnen vinden (zie het NJB artikel hierboven voor een aantal van de knelpunten).

Dezelfde belemmeringen spelen ook voor hen. Het consultancy-model van grote advocatenkantoren is ongeschikt voor grootschalige gestandaardiseerde dienstverlening en zij zijn ook niet de meest logische partners voor ontwikkeling daarvan. Sociale advoctuur is zo kleinschalig gefinancierd en georganiseerd dat die de grote ontwikkelopgaven niet aan kan.

Er zijn – vergeleken met andere duurzame ontwikkelingsdoelen als gezondheid – al weinig fondsen die zich richten op versterking van de rechtspleging (Duurzaam Ontwikkelingsdoel 16). Open Society (Soros) was een van de weinigen. De bestaande fondsen zoeken meest kleine projecten met directe impact, werken lokaal of zijn gespecialiseerd in een soort rechtsproblematiek (vrouwenrechten, human trafficking). Amnesty en Human Rights Watch signaleren en stellen misstanden aan de kaak. Fondsbeheerders vinden democratie, rechtsstaat en conflictoplossing ingewikkeld, ook vanwege de sterke rol van de overheid. Dat is een van de aandachtspunten die het programma wil adresseren.